Patrick Kellens is student Verpleegkunde (Thomas Moore Hogeschool – Mechelen)
Een Cubaans avontuur
De aankondiging van de studiereis naar Cuba op onze hogeschool was erg last minute, ongeveer 2 weken vóór aanvang maar ik heb geen moment getwijfeld om me hiervoor in te schrijven: dit was echt een buitenkans voor een globetrotter als ondergetekende. Nog dezelfde dag heb ik een afspraak gemaakt bij de dienst bevolking van de stad Mechelen om een internationaal paspoort aan te vragen, in de hoop dat dit tijdig aangemaakt zou kunnen worden. Men verzekerde mij dat dit zou moeten lukken, dus ik kon alvast beginnen uitkijken naar een voordelige vlucht en een toffe casa particular in Havana. Er was weinig tijd voor voorbereiding maar ik voelde me helemaal klaar om me in een Cubaans bad onder te dompelen.
Via AirB&B kon ik makkelijk een overnachtingsplaats vinden. Een verblijf in een casa particular is echt aan te raden en niet duur, je verblijft bij mensen thuis en kan zo makkelijk kennismaken met de lokale bevolking. Zij kunnen er een centje mee bijverdienen en ik werd in de watten gelegd als ware ik een koning. Iedere morgen was er een superlekker ontbijt met veel fruit, eieren, lekkere Cubaanse koffie en een grote kan versgeperst fruitsap, heerlijk!
Tijdens de week dat de cursus doorging, kon ik vanuit mijn casa particular een halfuurtje wandelen naar ons meeting point aan het Capitool, dat gaf me de gelegenheid om het echte leven van de Havanezen te kunnen observeren. Mensen die ochtendgymnastiek doen op straat, verpleegsters die in uniform naar hun werk gaan, straatvegers, kinderen die zich met hun ouders naar school haasten, fietstaxi’s op zoek naar werk…
Ik wandelde door buurten die soms vervallen en afgeleefd leken, niet het soort buurten waar je hier in het Westen met een gerust gevoel zou doorheen stappen. Maar ginds heb ik me op geen enkel moment ook maar een zweem van onveiligheid gevoeld. Vaak werd ik aangesproken met de vraag om sigaren te kopen – een buitenkans want het was net vandaag het festival van de sigaren (die smoes heb ik elke dag gehoord) – maar even vaak gewoon uit nieuwsgierigheid, om een praatje met een westerling te kunnen maken. Dan was men benieuwd om te weten wat ik in Cuba kwam doen en wat ik vond van hun land.
Cuba heeft me altijd al gefascineerd door zijn geschiedenis en zijn weigering om te buigen voor de Amerikaanse imperialisten. De revolutie is nog steeds levendig en alomtegenwoordig in het dagelijkse leven: overal zie je de beeltenissen van Ché Guévara, Fidél en andere helden van de revolutie. De oude Amerikaanse sleeën zie je overal in het straatbeeld, ze zijn prachtig gerestaureerd en worden goed onderhouden, voornamelijk om wat geld te kunnen bijverdienen als blingbling-taxi voor toeristen.
Als vrijwilliger bij de Wereldwinkel had ik al eens een lezing over Cuba bijgewoond, waarbij de voordelen van het socialistische systeem in de verf werden gezet. Nu kon ik, tijdens de cursus, met eigen ogen vaststellen welke de grote kwaliteiten van de Cubaanse gezondheidszorg waren: gratis, toegankelijk en goed georganiseerd. De cijfers liggen er natuurlijk niet om: voor een ontwikkelingsland zijn de gezondheidsindicatoren ongeveer op het niveau van deze in de zogezegd ontwikkelde landen, soms zelfs beter. Ik vond het heel knap hoe men in elke wijk een huis heeft voor de dokter en verpleegkundige, de eerstelijnszorg is heel toegankelijk. Die is doordrongen van een holistische visie waarbij ruimer wordt gekeken dan louter het lichamelijke maar waarbij ook het sociale en mentale de nodige aandacht krijgen. Ook in de consultorio’s kon men gemakkelijk terecht, hier voor meer gespecialiseerde zorgen of beeldvorming. Overal hingen posters op over de preventie van bijvoorbeeld diabetes, obesitas, de gevaren van roken… Opvallend waren ook de posters waarop de kosten van behandelingen en ingrepen vermeld stonden: zo probeert men de Cubanen erop te wijzen dat ze kunnen genieten van gratis gezondheidszorg maar dat dit uiteraard de staat wel geld kost. Zo wil men de mensen bewust maken van de kosten voor de samenleving zodat men minder de neiging tot overconsumptie zou hebben.
De gesprekken met patiënten die een psychiatrische dagbehandeling volgden, waren echt superinteressant: daar kon ik vaststellen dat de problemen die zij ervaren niet veel verschillen van de onze: rouw, moeilijke relaties met familie of buren,…
Bij elk van onze bezoeken had ik zoiets van: hier zou ik nog wel uren willen blijven voor uitgebreidere en diepgaandere gesprekken met de gewone Cubanen en ook met de gezondheidswerkers. De ontmoetingen en uitwisselingen waren heel boeiend en leerrijk.
Na mijn terugvlucht in België heeft mijn hogeschool gevraagd of ik een presentatie zou willen geven aan de eerstejaarsstudenten verpleegkunde om hen warm te maken om zelf ook op buitenlands avontuur te gaan. Ik heb een beetje achtergronden over de geschiedenis meegegeven en verteld over de boeiende en interessante bezoeken en ontmoetingen die we in Havana gehad hebben. Omdat ik ook enkele dagen in Viñales heb verbleven, kon ik niet anders dan ook hierover vertellen: over de zalige dagtocht te paard doorheen de tabaksvelden, over mijn allereerste sigaar ooit… Ook op vlak van toerisme valt er in Cuba veel te doen en te beleven. Één van mijn collega’s heb ik alvast kunnen overtuigen om Cuba te ontdekken, zij wilt absoluut volgend jaar een stage gaan doen. Mission accomplished dus 🙂
(foto’s: spelende jongeren in Havana, Amerikaanse auto’s in Havanna en Viñales uitzicht)
